تنگناهراسی یا ترس از فضای بسته و راه های درمان آن
کلاستر یا فوبیا ( تنگناهراسی)، اختلال اضطراب هنگام قرار گرفتن در محیط بسته است که موجب ترس غیرمنطقی و وحشت زدگی فرد می شود.
از جمله محیط هایی که فرد در آن دچار فوبیا می شود می توان به آسانسور، اتاق بدون پنجره، هواپیما یا حتی پوشیدن لباس با یقه بسته اشاره کرد.
تنگناترسی
افراد به هنگام قرار گرفتن در محیط بسته تحت تاثیر فوبیا قرار می گیرند. فوبیا موجب وحشت زدگی آن ها می شود. گاه مسائل ژنتیکی نیز موجب فوبیا در فرد می شود.
کلاسترو فوبیا به انگلیسی claustrophobia برگرفته از دو کلمه از زبان لاتین و یونانی است. کلمه اول از زبان لاتین claustrophobia به معنی محیطی بسته و کلمه دوم phobia به معنی ترس است.
به طور مثال، این افراد معمولا از مترو استفاده نمی کنند و ترجیح می دهند به جای آسانسور از پله بالا بروند.
نشانه ها و علائم کلاستر و فوبیا
افراد مبتلا به فوبیا با قرار گرفتن یا حتی با فکر کردن به این که در محیط بسته ای هستند احساس ناخوشایندی پیدا می کنند مانند ترس از اینکه نتوانند نفس بکشند ( خفگی)
اگر فوبیا فرد پیشرفت کند دچار نشانه های زیر خواهد شد:
- عرق و لرز کردن
- افزایش ضربان قلب و فشار خون بالا
- سرگیجه، خشکی دهان، تب شدید، حالت تهوع
- احساس درد در قفسه سینه، ترس از بیمار شدن
- افراد مبتلا به فوبیا عمدتا ترس از خفه شدن و تمام شدن اکسیژن دارند.
فوبیا در چه مکان هایی رخ می دهد؟
آسانسور، تونل، زیرزمین، هواپیما، توالت عمومی، قطار، اتاق بدون پنجره
وقتی فرد چنین جاهای قرار می گیرد، دچار علائم زیر می شود:
چک کردن اتاق، مضطرب شدن موقعی که درها بسته می شود.
استفاده از پله به جای آسانسور حتی در مواقع سخت و زیادی پله ها
درمان کلاستر و فوبیا
روانشناسان چند روش درمانی برای فوبیا پیشنهاد می کند:
درمان های روانشناختی
در این درمان روانشناس به مراجعه کننده اش کمک می کند تا در این فضاهای کوچک قرار بگیرد و با موقعیت کنار بیاید.
دارو درمانی
داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب نشانه های اختلال را مدیریت می کند ولی مشکلات زیر بنایی را حل نمی کند.
آرام سازی و ورزش های تجسمی
نفس عمیق، مدیتیشن، آرام سازی عضلانی نیز می تواند باعث درمان فوبیا و کاهش علائم آن شود.
علائم کلاسترو فوبیا
- کسب اطلاع از درب ورود و خروج
- اگر همه درها بسته باشد مضطرب می شود.
- در مهمانی ها نزدیک درب خروجی می ماند.
- استفاده از پله به جای آسانسور
آیا تنگناترسی در خانه قابل درمان است؟
هرچند جستجو در اینترنت باعث افزایش اطلاعات عمومی شما می شود ولی نمی تواند جایگزین مناسبی برای مشاوره حضوری باشد. ( برای مشاوره می توانید از مرکز مشاوره ستاره ایرانیان کمک بگیرید)
شاخص هایی که روانشناس با استفاده از آن فوبیا فرد را تشخیص می دهد:
- قرار گرفتن فرد در موقعیت بخصوص و تجربه ترس دائمی
- مضطرب شدن فرد در معرض محرک های بخصوص
- ترسیدن فرد بالغ بیش از حد معمول
- تلاش فرد برای دوری از موقعیت
- ادامه دار شدن خصوصیات ذکر شده تا ۶ ماه یا بیشتر
- این نشانه ها را نمی توان به دیگر اختلالات ربط داد مثل اضطراب بعد حادثه
توصیه هایی برای مقابله با کلاستر و فوبیا
- حفظ آرامش، حتی اگر در زمان رانندگی باشد برای مدتی کنار بزنید.
- یاداوری این مسئله که این فکر ترسناک موقتی است.
- فکر کردن به چیزی که نه ترسناک و نه تهدید کننده است
- نفس عمیق و آهسته
- یادآوری این که این حس ترس غیر واقعی است.
- تصویر سازی خاطره ها و منظره های روحیه بخش و مثبت می تواند در کنترل اضطراب کمک کند.
علل ابتلا به کلاستر و فوبیا
معمولا فوبیا ریشه در دوران کودکی و گذشته فرد دارد مثل گرفتار شدن یا زندانی شدن در محیط بسته، جدا شدن از والدین به هنگام رفتن به خیابان، از این مسئله با عنوان «شرطی بازی کلاسیک» یاد می شود. در این شرایط امکان انتقال شرطی سازی کلاسیک از والدین یا دوستان به فرد هم وجود دارد.
عوامل احتمالی ژنیتیکی و فیزیکی تاثیرگذار بر کلاسترو فوبیا
نظریه کوچک تر بودن آمیگدان ( بادامه) مغز: بر اساس این نظریه مغز فرد مبتلا به فوبیا در مقایسه با دیگران کوچک تر است. آمیگدان همان قسمتی است که ترس و احساس مشابه آن پردازش می شود.
نظریه عوامل ژنتیکی: فرد مبتلا واکنش هایی را نشان می دهد که در دنیای امروز دیگر نیازی به آن نیست که این امر ریشه در گذشته های دور دارد.
چند درصد از مردم جهان به تنگناترسی مبتلا هستند؟
۵ تا ۷ درصد مردم جهان دچار تنگناهراسی اند اما درصد کمی از آن ها به روانشناس مراجعه می کنند. یکی از افراد معروف مبتلا به فوبیا هیتلر بوده که حزب نازی آسانسوری برای هیتلر طراحی کردند که با انعکاس نور بزرگتر دیده می شد.
پایه ژنتیکی این بیماری نیز تایید شده است. مثلا اگر کودکی به عنوان تنبیه در حمام یا انباری قرار گیرد با پدیده شرطی سازی مواجه است. افراد مبتلا به فوبیا معمولا به مکان های بزرگ می روند و از موقعیت های منجر به ترس دوری می کنند.
فوبیا یک نوع ترس شدید و غیر منطقی است که بر فعالیت های فردی و اجتماعی فرد مبتلا اثر می گذارد و برایش مشکل ساز می شود.
منبع : کلاستر و فوبیا چیست؟
تنگناهراسی یا ترس از فضای بسته و راه های درمان آن
کلاستر یا فوبیا ( تنگناهراسی)، اختلال اضطراب هنگام قرار گرفتن در محیط بسته است که موجب ترس غیرمنطقی و وحشت زدگی فرد می شود.
از جمله محیط هایی که فرد در آن دچار فوبیا می شود می توان به آسانسور، اتاق بدون پنجره، هواپیما یا حتی پوشیدن لباس با یقه بسته اشاره کرد.
تنگناترسی
افراد به هنگام قرار گرفتن در محیط بسته تحت تاثیر فوبیا قرار می گیرند. فوبیا موجب وحشت زدگی آن ها می شود. گاه مسائل ژنتیکی نیز موجب فوبیا در فرد می شود.
کلاسترو فوبیا به انگلیسی claustrophobia برگرفته از دو کلمه از زبان لاتین و یونانی است. کلمه اول از زبان لاتین claustrophobia به معنی محیطی بسته و کلمه دوم phobia به معنی ترس است.
به طور مثال، این افراد معمولا از مترو استفاده نمی کنند و ترجیح می دهند به جای آسانسور از پله بالا بروند.
نشانه ها و علائم کلاستر و فوبیا
افراد مبتلا به فوبیا با قرار گرفتن یا حتی با فکر کردن به این که در محیط بسته ای هستند احساس ناخوشایندی پیدا می کنند مانند ترس از اینکه نتوانند نفس بکشند ( خفگی)
اگر فوبیا فرد پیشرفت کند دچار نشانه های زیر خواهد شد:
- عرق و لرز کردن
- افزایش ضربان قلب و فشار خون بالا
- سرگیجه، خشکی دهان، تب شدید، حالت تهوع
- احساس درد در قفسه سینه، ترس از بیمار شدن
- افراد مبتلا به فوبیا عمدتا ترس از خفه شدن و تمام شدن اکسیژن دارند.
فوبیا در چه مکان هایی رخ می دهد؟
آسانسور، تونل، زیرزمین، هواپیما، توالت عمومی، قطار، اتاق بدون پنجره
وقتی فرد چنین جاهای قرار می گیرد، دچار علائم زیر می شود:
چک کردن اتاق، مضطرب شدن موقعی که درها بسته می شود.
استفاده از پله به جای آسانسور حتی در مواقع سخت و زیادی پله ها
درمان کلاستر و فوبیا
روانشناسان چند روش درمانی برای فوبیا پیشنهاد می کند:
درمان های روانشناختی
در این درمان روانشناس به مراجعه کننده اش کمک می کند تا در این فضاهای کوچک قرار بگیرد و با موقعیت کنار بیاید.
دارو درمانی
داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب نشانه های اختلال را مدیریت می کند ولی مشکلات زیر بنایی را حل نمی کند.
آرام سازی و ورزش های تجسمی
نفس عمیق، مدیتیشن، آرام سازی عضلانی نیز می تواند باعث درمان فوبیا و کاهش علائم آن شود.
علائم کلاسترو فوبیا
- کسب اطلاع از درب ورود و خروج
- اگر همه درها بسته باشد مضطرب می شود.
- در مهمانی ها نزدیک درب خروجی می ماند.
- استفاده از پله به جای آسانسور
آیا تنگناترسی در خانه قابل درمان است؟
هرچند جستجو در اینترنت باعث افزایش اطلاعات عمومی شما می شود ولی نمی تواند جایگزین مناسبی برای مشاوره حضوری باشد. ( برای مشاوره می توانید از مرکز مشاوره ستاره ایرانیان کمک بگیرید)
شاخص هایی که روانشناس با استفاده از آن فوبیا فرد را تشخیص می دهد:
- قرار گرفتن فرد در موقعیت بخصوص و تجربه ترس دائمی
- مضطرب شدن فرد در معرض محرک های بخصوص
- ترسیدن فرد بالغ بیش از حد معمول
- تلاش فرد برای دوری از موقعیت
- ادامه دار شدن خصوصیات ذکر شده تا ۶ ماه یا بیشتر
- این نشانه ها را نمی توان به دیگر اختلالات ربط داد مثل اضطراب بعد حادثه
توصیه هایی برای مقابله با کلاستر و فوبیا
- حفظ آرامش، حتی اگر در زمان رانندگی باشد برای مدتی کنار بزنید.
- یاداوری این مسئله که این فکر ترسناک موقتی است.
- فکر کردن به چیزی که نه ترسناک و نه تهدید کننده است
- نفس عمیق و آهسته
- یادآوری این که این حس ترس غیر واقعی است.
- تصویر سازی خاطره ها و منظره های روحیه بخش و مثبت می تواند در کنترل اضطراب کمک کند.
علل ابتلا به کلاستر و فوبیا
معمولا فوبیا ریشه در دوران کودکی و گذشته فرد دارد مثل گرفتار شدن یا زندانی شدن در محیط بسته، جدا شدن از والدین به هنگام رفتن به خیابان، از این مسئله با عنوان «شرطی بازی کلاسیک» یاد می شود. در این شرایط امکان انتقال شرطی سازی کلاسیک از والدین یا دوستان به فرد هم وجود دارد.
عوامل احتمالی ژنیتیکی و فیزیکی تاثیرگذار بر کلاسترو فوبیا
نظریه کوچک تر بودن آمیگدان ( بادامه) مغز: بر اساس این نظریه مغز فرد مبتلا به فوبیا در مقایسه با دیگران کوچک تر است. آمیگدان همان قسمتی است که ترس و احساس مشابه آن پردازش می شود.
نظریه عوامل ژنتیکی: فرد مبتلا واکنش هایی را نشان می دهد که در دنیای امروز دیگر نیازی به آن نیست که این امر ریشه در گذشته های دور دارد.
چند درصد از مردم جهان به تنگناترسی مبتلا هستند؟
۵ تا ۷ درصد مردم جهان دچار تنگناهراسی اند اما درصد کمی از آن ها به روانشناس مراجعه می کنند. یکی از افراد معروف مبتلا به فوبیا هیتلر بوده که حزب نازی آسانسوری برای هیتلر طراحی کردند که با انعکاس نور بزرگتر دیده می شد.
پایه ژنتیکی این بیماری نیز تایید شده است. مثلا اگر کودکی به عنوان تنبیه در حمام یا انباری قرار گیرد با پدیده شرطی سازی مواجه است. افراد مبتلا به فوبیا معمولا به مکان های بزرگ می روند و از موقعیت های منجر به ترس دوری می کنند.
فوبیا یک نوع ترس شدید و غیر منطقی است که بر فعالیت های فردی و اجتماعی فرد مبتلا اثر می گذارد و برایش مشکل ساز می شود.
منبع : کلاستر و فوبیا چیست؟
۵ قصه برای اموزش احساسات کودکان